หลังจากฝ่ารถติดทำงานในเมืองหลวงมากว่า 10 ปี คุณจอน-เสาวลักษณ์มณีทอง ได้ตัดสินใจหอบ คอมพิวเตอร์เครื่องเดียวและเงินทุนจำนวนหนึ่งที่ ได้จากการทำงาน กลับมาสร้างอาชีพใหม่ที่บ้านเกิด ชุมชนแม่ระมาด จ.ตาก กลายเป็นผู้ก่อตั้งวิสาหกิจ แปรรูปสมุนไพรปลูกรัก ตามแผนที่เธอวางไว้ไม่ใช่แค่ การทำเกษตรปลอดสารในพื้นที่ของตัวเอง แต่ยังตั้งใจ จะทำผลิตภัณฑ์แปรรูปจากทุกผลผลิตในพื้นที่ให้เป็น ตลาดสินค้าออนไลน์ที่เธอสร้างช่องทางไว้เพื่อลดปัญหา ผลผลิตล้นตลาด ซึ่งกำลังเป็นปัญหาหลักของเกษตรกร

เมื่ออินเทอร์เน็ตทำให้ทุกคนเข้าถึงโอกาสค้นคว้าและสร้างสรรค์ สิ่งใหม่ ประกอบกับทักษะคอมพิวเตอร์ธุรกิจที่เคยร่ำเรียนมา ไม่ใช่เรื่องยากที่เธอจะสร้างเว็บไซต์และสร้างการตลาดให้กับ สินค้า ทว่า อุปสรรคใหญ่ที่แท้จริงกลับเป็นการหาผลผลิต จากคนในชุมชนมาแปรรูปเป็นสินค้า เธอจึงต้องลงแรงสร้าง ความเชื่อใจในชุมชนภายในเวลาอันรวดเร็ว โดยการไปรับซื้อ ของในตลาดมาแปรรูปเองทุกวัน จนแม่ค้ารู้จักและเชื่อถือ ในประสิทธิภาพของคุณจอน เมื่อคนในชุมชนเห็นว่าแม่ค้าอาสา นำผลผลิตมาส่งถึงบ้านเธอ ก็ราวกับพบทางสว่างสร้างรายได้ จึงตัดสินใจนำผลผลิตมาส่งถึงโรงงานที่บ้านเธอบ้าง จาก กลุ่มวิสาหกิจเล็กๆ ที่ร่วมกันก่อตั้งเพียง 7 คน ขยายสู่จำนวน สมาชิก 300 คนในปัจจุบัน และนอกจากแปรรูป เธอยังให้ ความสำคัญกับการปลูกผลผลิตปลอดสารพิษไปพร้อมกัน กลายเป็นว่า ขณะที่ชาวบ้านแวะเวียนเข้ามาช่วยแปรรูปสินค้า ส่งพืชผล เขาก็ได้เข้ามาเรียนรู้วิถีการทำเกษตรแบบไร้สารเคมี ตลอดเวลา ณ แปลงปลูกและบริเวณบ้านของคุณจอน

“เราใช้การตลาดนำการผลิต คือถ้ามีสัญญาซื้อขาย แล้วเราถึงจะมาทำการแปรรูป อย่างเรารับแปรรูปขมิ้นชัน 400 ตัน ก็วางแผนแปลงปลูก 200 ไร่เกษตรกรในชุมชนเขาก็จะมาลงชื่อจนครบโควตาที่เรากำหนดโดยเราจะไม่ให้มันเกิน ไม่งั้นจะเกิดปัญหาผลผลิตล้นตลาดเพราะคีย์สำคัญ คือ เราต้องไม่ทำให้ เกษตรกรผิดหวัง เขาปลูกแล้วต้องขายได้จริง”

“มีคนเคยบอกไว้ว่าการทำเกษตรคือการใช้ความรู้ทุกศาสตร์เลย เราต้องเอาความรู้ที่มีทั้งหมดมาใช้ คือเราต้องเป็นนักทดลองเป็นนักวิจัย เป็นคนมีความคิดสร้างสรรค์ บัญชีก็ต้องรู้ไอทีก็ต้องใช้การตลาดก็ต้องมีเราจะไม่ใช่เกษตรกรที่เช้ามาเราออกไปจับจอบขุดแปลงปลูกอย่างเดียว แต่คือเราเป็นเกษตรกรที่มีแผนการทำงานของเราอยู่เสมอต้องวิเคราะห์ระบบต่างๆด้วยความที่เราเป็นคนกล้าคิด กล้าทำ กล้าตัดสินใจ เป็นสายลุย แต่เราก็จะลุยในสนามที่เราวางแผนมาดีแล้วเท่านั้น”

คุณจอนเล่าถึงหลักการทำงานที่เธอยึดมั่นเสมอมาเพื่อเดินหน้าในสนามเกษตรกรเอกลักษณ์และการสร้างมาตรฐานให้เป็นที่จดจำเป็นยุทธศาสตร์ที่เธอใช้สร้างตัวตนให้ชุมชนและ ผลิตภัณฑ์ในขั้นแรกเริ่มท่ามกลางผู้ผลิตสินค้าแปรรูปเจ้าอื่นๆในจังหวัด และนั่นก็คือการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์การันตีคุณภาพเพื่อล่ารางวัลในทุกสนามแข่ง!

การได้ทำงานร่วมกับองค์กรทางวิทยาศาสตร์ สำนักงานพัฒนาชุมชน และสำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจฐานชีวภาพ เพื่อนำมาพัฒนาเพื่อนำมาพัฒนาและปรับปรุงผลิตภัณฑ์ของเธอจนมี มาตรฐานจนคว้าใบรับรองและรางวัลจากในประเทศและต่างประเทศมามากมาย เป็นเพียงเบื้องหน้าความสำเร็จที่เธอ ‘ลุย’ จนได้มา ขณะที่มีเบื้องหลังเป็นชาวบ้านที่เธอปลุกปั้นถ่ายทอดความรู้และฝึกฝนให้พวกเขามีทักษะการผลิตและแปรรูปสินค้าขึ้นมาจากแม่บ้านจบ ป.4 ที่ทำกับข้าวอยู่ในครัวกลายเป็นผู้เชี่ยวชาญในการตรวจสอบสารตั้งต้นผลิตน้ำมันหอมระเหย

นั่นเพราะเธอมุ่งหวังว่า วันหนึ่งนอกจากเธอแล้วชุมชนที่เธอรักก็จะต้องอยู่ได้อย่างยั่งยืนด้วยผลลัพธ์ของการสร้างสรรค์ตลาดใหม่นี้การตลาดออนไลน์ได้เปิดโอกาสให้ผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพส่งไปถึงมือ ผู้บริโภคได้โดยตรงช่องทางนี้จะทำให้มีการประเมิน จากผู้ใช้งานระบบแสดงผลที่ชัดเจนทำให้เครือข่ายชุมชนสามารถปรับปรุงผลิตภัณฑ์และบริการได้อย่างต่อเนื่อง ก่อให้เกิดการพัฒนาความรู้ความสามารถของคนในวิสาหกิจชุมชนนี้ได้อย่างรวดเร็วและเป็นแรงผลักดันให้ชุมชนสร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆต่อไป

บทความจาก: บทเรียนพื้นที่ต้นแบบการพัฒนาธุรกิจเกษตรของเกษตรกรรุ่นใหม่ - ทำเนียบคนกล้าคืนถิ่น โดยมูลนิธิส่งเสริมการออกแบบอนาคตประเทศไทย และมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช