การเริ่มต้นที่ไม่ได้เกิดจากการติดลบทางด้านอารมณ์และความรู้สึกที่ขัดแย้ง ในใจ กับการกลับมาบ้านเพื่อการขัดเกลา และปรับตัว เพื่อต้องยืนหยัดที่จะอยู่โดยลำพังให้ได้อย่างยั่งยืน การทำการเกษตรที่ต้องขัดเกลาตัวตน ให้เข้าใจธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม รวมทั้งธรรมชาติของคน (ตัวเอง) ว่าต้องการอะไร ในชีวิต หลากหลายความรู้สึก อยากเอาชนะ อยากอยู่นิ่งๆ อยากยอมแพ้กับทุกสิ่ง (อยากเดินหน้า อยู่นิ่งๆ หรือถอยหลัง) นั้นคือความรู้สึกที่ไม่เข้าใจตัวเอง

ในวันที่เข้าอบรมกระบวนการ “คนกล้าคืนถิ่น” มันเริ่มกระบวนการเรียนรู้ตัวตน ทั้งตัวเราเองและผู้อื่น มันถูกเริ่มขัดเกลาตั้งแต่เริ่มต้น อย่างเงียบๆ และไม่รู้ตัว แต่ความขัดแย้งภายในมันยังไม่ถูกล้างหรือลบออกไป จากกระบวนการแต่ 5 วัน 4 คืนหรอก หากแต่ว่าการได้รู้จักผู้คนมากมายจากกระบวนการต่างๆ ทำให้เราเห็นความความต่างและความเหมือนของคนมากขึ้น มันเริ่มก่อตัวในการเข้าใจผู้อื่น และเริ่มจะเข้าใจตัวเอง กระบวนการวางแผนชีวิตเริ่มขึ้น ซึ่งเป็นเรื่องยากมาก ที่จะวาดจินตนาการลงในแผ่นกระดาษสักใบ เพราะไม่เคยทำมาก่อนในชีวิต เริ่มวาดด้วยสัญลักษณ์ ที่คนอื่นยากจะเข้าใจ แต่สำหรับตัวเองเริ่มเห็นจิตนาการลางๆ

หลังการอบรมกลับมาสู่วิถีที่ต้องเริ่มต้นอย่างทุลักทุเล ด้วยความไม่เห็นด้วยของครอบครัว และความไม่เข้าใจของคนรอบข้าง แต่ก็ตั้งอย่างมุ่งมั่นปณิธานว่าไม่เอาเกษตรเคมีเชิงเดี่ยว ไม่เอาสารโดยเด็ดขาด จากสวนปาล์มร้ายๆ ในพื้นที่ 4 ไร่ จะต้องหลากหลาย จะต้องอยู่ได้ จะต้องทำได้ด้วยตัวเอง และจะต้องทำแบบง่ายๆ ไร้ข้อจำกัดไม่มีแบบแผนที่ชัดเจน แต่ยืนหยัดบนความหลากหลายด้านระบบนิเวศน์ เริ่มต้นจากการทำความเข้าใจธรรมชาติ เรียนรู้ที่จะเลียนแบบธรรมชาติ ไม่ฝืน แต่เติมแต่ง ค่อยๆ เติมทุกอย่างลงไป แรกๆ เติมไปก็ล้มหายตายจาก เนื่องจากสภาพดินที่เคยถูกกระทำจากสวนปาล์มเชิงเดี่ยว แต่ก็ค่อยขยับ 1- 3 ปี ไม่มีรายได้จากสวนเลย มีเพียงรายได้จากงานโปรเจคจากองค์กรระหว่างประเทศ (โครงการสนับสนุนชุมชนขนาดเล็ก : GEF SGP UNDP ) ที่ทำต่อเนื่องมาก่อนลาออกงาน (หน่วยอนุรักษ์และจัดการต้นน้ำพะโต๊ะ) และรับงานจ้างทั่วๆ ไป เท่าที่ตัวเองพอจะทำได้ ก่อนออกจากบ้านก็ปลูกต้นไม้ หรือขยายพันธุ์พืชชนิดต่างๆ ไว้ทุกครั้ง เพื่อให้เขาได้เติบโตในขณะที่เราต้องเดินทางไปทำสิ่งอื่น ค่อยๆเติมลงไปในแปลง อย่างไม่มีรูปแบบ ไม่สวยงาม และไม่มีระเบียบ

แต่ในระหว่างการเดินทางและการทำการเกษตรสิ่งที่ไม่ขาดหายกันไปเลยคือเพื่อนในกลุ่มคนกล้า ยังมีความสัมพันธ์ที่ดีมีการสื่อสารอย่างต่อเนื่อง นั่นคือพลังบวก ที่ได้เห็นการก้าวเดิน และการเกื้อหนุนให้ทุกคนมีพลังร่วมกันขยับขยายงานของตัวเองอย่างมุ่งมั่นและมีพลัง เมื่อเห็นบางคนที่เริ่มอ่อนล้ากับปัญหาของตัวเองที่แตกต่างกันไป ก็มีกลุ่มหรือเพื่อนๆ คนกล้าเข้าไปช่วยกระตุ้น ช่วยกันฉุดรั้ง เสริมแรงกัน เป็นภาพที่งดงาม เป็นความสัมพันธ์ที่แปลกประหลาดที่คนรู้จักแค่ไม่กี่วัน แต่เข้าใจกัน และช่วยเหลือกันเปรียบเสมือนพี่น้อง หรือเพื่อนฝูงที่พบกันมานาน

ในที่สุดโจทย์ที่ตั้งมาแต่ตอนต้น ก็ได้พบคำตอบในยุคสถาการณ์โรคระบาด (Covid 19) รู้สึกถึงความสงบ ร่มเย็น ปลอดภัย เมื่อทั่วโลกประสบปัญหา เรากลับอยู่ได้ในพื้นที่ 4 ไร่ มีอาหาร มีรายได้ จากในสวน แม้นไม่ได้รับการชดเชยจากรัฐ แต่กลับเก็บเกี่ยวได้จากผลผลิตในสวน จากพันธุ์พืชที่เริ่มปลูกสะสมไว้ในแปลง กระแสการปลูกต้นไม้มาแรง พันธุ์ไม้แทบทุกชนิดในสวนกลับขายได้ด้วยการขายออนไลน์ และหาความสุขสงบได้จากพื้นที่ของเรา รู้สึกถึงความมั่นคง สงบ ที่แท้จริง การถูกขัดเกลาจากบทเรียนที่ได้จากธรรมชาติอย่างแท้จริง ความสุขของมันอยู่ใกล้ๆ ตัวนี่เอง

วันลี ชื่นเกาะสมุย : คนกล้ารุ่น 1 ชุมพร